De executeur wacht te lang met het aanvaarden van de functie
Wanneer er een executeur is benoemd, bent u als erfgenaam niet bevoegd met de nalatenschap aan de slag te gaan. De bij testament benoemde executeur is pas in functie wanneer hij het executeurschap heeft aanvaard. Wordt u als erfgenaam geconfronteerd met een executeur die maar niet overgaat tot het aanvaarden van zijn functie, dan kunt u als erfgenaam of andere belanghebbende de Kantonrechter vragen aan de executeur een termijn te stellen. Na afloop van deze termijn kan de benoeming niet meer worden aanvaard. Zo komt er duidelijkheid.

De taken van de executeur
De taken van de executeur staan eveneens in het testament omschreven en variëren van het alleen regelen van de uitvaart tot aan het ook daadwerkelijk afwikkelen van de nalatenschap. De meest voorkomende taakomschrijving van de executeur ziet op het beheren van de nalatenschap en het voldoen van de schulden. Het regelen van de uitvaart en het verdelen van de nalatenschap wordt dan aan de erfgenamen overgelaten.

Na zijn aanvaarding dient de executeur met bekwame spoed aan de slag te gaan met het in kaart brengen van alle bezittingen en schulden in de nalatenschap door het opstellen van een boedelbeschrijving. Binnen ongeveer 3 – 6 maanden na overlijden dient dit overzicht er wel te zijn.

Wanneer u als erfgenaam inlichtingen en informatie vraagt aan de executeur over zijn taak, dan is de executeur verplicht u deze te verstrekken. Aan het einde van zijn taak moet de executeur tegenover u als erfgenaam, of tegenover degene die hem opvolgt, rekening en verantwoording afleggen.

Wie kan er actie ondernemen wanneer de executeur zijn werk niet goed doet?
Doet de executeur zijn werk niet goed of krijgt u geen informatie of inlichtingen, dan kan er een verzoek aan de kantonrechter worden gedaan om de executeur te ontslaan.

Dit verzoek kan worden gedaan door:
– een erfgenaam
– een mede-executeur
– het openbaar ministerie
– ambtshalve door de kantonrechter
– door de executeur zelf (zal altijd worden verleend)

Let op: Een legitimaris (die een beroep heeft gedaan op zijn legitieme portie) en de legataris (aan wie op grond van het testament een legaat toekomt) heeft deze mogelijkheid dus niet!

Wat is de juridische grondslag voor het verzoek tot ontslag van de executeur?
Wanneer u als erfgenaam aan de kantonrechter verzoekt de executeur te ontslaan, dan kan de kantonrechter dit verzoek alleen maar toewijzen wanneer u als erfgenaam hebt gesteld dat er sprake is van gewichtige redenen voor het ontslag en u deze gewichtige redenen ook aantoont. In de rechtspraak is er in de afgelopen jaren steeds meer invulling gegeven aan dit begrip.

Vereist is dat de executeur in ernstige mate tekortschiet in de vervulling van zijn taken.
Hiervan kan sprake zijn wanneer u als erfgenaam op geen enkele manier informatie krijgt van de executeur, ondanks diverse duidelijke verzoeken. Ook het aantoonbaar niet goed beheren van de goederen van de nalatenschap kan aanleiding zijn voor ontslag.

De kantonrechter maakt bij de beoordeling van het verzoek tot ontslag een zorgvuldige belangenafweging en gaat niet over één nacht ijs. De overledene heeft immers bij testament  aangegeven dat zijn nalatenschap door deze persoon zal worden beheerd of afgewikkeld. Er dient heel wat aan de hand te zijn, wil de kantonrechter deze laatste wens opzij zetten.

Naast een in ernstige mate tekortschieten in de vervulling van zijn taken, geldt als gewichtige reden voor ontslag ook wanneer van u als erfgenaam niet gevergd kan worden dat de nalatenschap nog langer wordt afgewikkeld door deze executeur. Daaronder valt, aldus inmiddels vaste rechtspraak, een diepgaand niet aanstonds weg te nemen wantrouwen.

Dit wantrouwen moet:
– van voldoende omvang en gewicht zijn
– langdurig zijn
– niet aanstonds van grond ontbloot zijn
– gestoeld zijn op concrete en objectieve feiten

Als erfgenaam dient u dit allemaal te stellen in uw verzoek aan de kantonrechter voorzien van bewijsstukken. Alleen dan heeft het zin een verzoek tot ontslag van de executeur in te dienen. Kunt u het niet bewijzen, dan kan de kantonrechter het niet toewijzen.

Door de kantonrechter wordt in zijn belangenafweging ook meegenomen in welke fase de afwikkeling van de nalatenschap zich bevindt. Is de executeur bijna klaar met zijn werk, dan zal ontslag lastiger zijn.  Ook kijkt de kantonrechter naar de situatie ten tijde van het nemen van de beslissing. Heeft de executeur gedurende de procedure alsnog aan al zijn verplichtingen voldaan, dan kan het dus zijn dat het verzoek tot ontslag wordt afgewezen door de kantonrechter.

Conclusie
Als erfgenaam heeft u de mogelijkheid aan de kantonrechter te vragen een executeur die zijn werk niet goed doet te ontslaan. De kantonrechter gaat hier niet lichtvaardig toe over. U dient uw verzoek dus goed te onderbouwen op een objectieve manier en voorzien van bewijzen.