In Nederland staat de periode na de zomervakantie te boek als hét echtscheidingsseizoen, maar ook in de maand na kerst en oud en nieuw schiet het aantal Google-zoekopdrachten naar het woord ’scheiden’ als een vuurpijl omhoog. Het woord is aan het begin van het jaar zelfs iets populairder dan in september.

De redactie van De Financiële Telegraaf geeft zes tips bij scheiding waar aanstaande exen op moeten letten.

De A is van Alimentatie

In steeds meer huwelijken werken beide partners, maar een vrouw die zonder partner komt te zitten, verliest gemiddeld nog altijd een kwart van haar koopkracht. Daarom wordt er na een scheiding vaak partneralimentatie toegekend. Maak vooraf goede afspraken over hóé die wordt berekend, en zorg dat je die berekening ook allebei snapt, dan is de kans op gedoe achteraf kleiner.

Als de exen geen regeling voor een co-ouderschap treffen, en de kinderen dus bij een van de twee belanden, betaalt de ander kinderalimentatie. De rechter bepaalt de hoogte van dat bedrag.

De rechter bepaalt ook de hoogte van de partneralimentatie, als de scheidende partijen er zelf niet uit komen. Die hangt onder meer af van de inkomens van beide ex-partners, maar ook van de verwachtingen voor de toekomst. Als de alimentatie-ontvanger nu nog niet werkt, maar dat wel kan, dan heeft dat invloed op het alimentatiebedrag.

Cd van jou, cd van mij

Niet alleen het inkomen, ook de boedel moet netjes worden verdeeld. De regels rond trouwen zijn dit jaar veranderd, maar voor veel stellen zal gelden dat ze in algemene gemeenschap van goederen zijn getrouwd. Dat betekent dat alles van beide partners is. Oók zaken die vóór het huwelijk zijn opgebouwd, zoals een onderneming. En óók schulden, zelfs als de ene partner die voor de ander verborgen heeft gehouden.

Verknochte goederen, zoals juwelen en sommige erfenissen, vallen buiten de gemeenschap van goederen. ’Verknocht zijn’ betekent dat een bepaald object op een bijzondere wijze aan een van de echtelieden verbonden is.

Voor al het overige is het een kwestie van een lijst maken, de waarde bepalen, en uitmaken of de verdeling zo eerlijk is. Verschillen kunnen met een vergoeding in geld worden bijgelegd. De uiteindelijke verdeling komt in het echtscheidingsconvenant, en dat moet door de rechter worden goedgekeurd.

Het Huis

Een eigen woning hoort – bij huwelijken tot en met 31 december 2017 – automatisch tot de gemeenschap van goederen. Dat betekent dat er bij een echtscheiding ook rekening mee moet worden gehouden: de woning moet worden verkocht (en de opbrengst verdeeld), of de partner die er blijft wonen moet de ander uitkopen.

Als het huis onder water staat en met een restschuld wordt verkocht, wordt die schuld ook weer onder beide partners verdeeld.

Voor het fiscale gedeelte van diezelfde eigen woning hanteert de Belastingdienst de ’echtscheidingsregeling’. Zo lang de echtscheidingsprocedure loopt, maar maximaal twee jaar, kan de eigen woning als hoofdverblijf van beide exen blijven gelden. Dat betekent dat ook de vertrokken partner nog recht houdt op de hypotheekrente en dat hij of zij eigenwoningforfait moet blijven betalen.

Is de vertrokken partner na twee jaar nog steeds formeel eigenaar van de gezamenlijke woning, dan gaan de woning en de hypotheekschuld automatisch naar box 3 van zijn of haar aangifte. Oftewel: vermogensrendementsheffing betalen.

Toeslagencircus

Een lager inkomen na een scheiding betekent ook dat minstens een van de twee ex-partners recht krijgt op een (hogere) huur- en/of zorgtoeslag. Maar opgepast: het gaat allemaal net iets anders dan je zou denken.

Als beide ex-partners na de scheiding hetzelfde blijven verdienen, is de berekening rechttoe-rechtaan. Tot aan de datum van de scheiding geldt het gezamenlijke inkomen als toetsingsbedrag, daarna de losse inkomens.

Maar wat als de ene ex-partner zich na de scheiding op zijn of haar werk stort en meer gaat verdienen? Dan heeft dat gevolgen voor de ander. Want voor toeslagen geldt het jaarinkomen als criterium.

Dus komt de Belastingdienst na afloop van het jaar met een verrekening: het toetsingsinkomen van vóór de scheiding is door de inkomenstoename ná de scheiding hoger geworden. En dus wordt de toeslag waarop de ’arme’ ex-partner recht heeft, ook iets lager. In veel gevallen betekent dat terugbetalen.

Op deze uitzondering is ook weer een uitzondering gemaakt: de 10%-regeling is dit jaar terug van weggeweest. Als de meest verdienende ex-partner zijn inkomen na de scheiding met 10% ziet stijgen, kan de andere ex aan de fiscus vragen om dat inkomen niet meer mee te tellen bij het berekenen van de toeslag.

Van minder leven

Een echtscheiding betekent vaak een daling van de koopkracht – in sommige gevallen als gezegd met wel 25%. Met zo’n forse stap achteruit ontkom je er niet aan om je financiële zaken opnieuw in te richten.

Kijk goed naar je uitgavenpatroon, past dat nog wel bij je lagere inkomen? Welke zaken kun je missen? En heb je in deze nieuwe omstandigheden misschien wel recht op toeslagen, tegemoetkomingen en andere regelingen voor lage inkomens? Bij dat laatste kunnen websites als Berekenuwrecht.nl zeer behulpzaam zijn.

Denk bij ondersteuning voor minima niet alleen aan de zorg- of huurtoeslag, maar bijvoorbeeld ook aan gemeentelijke kortingspassen zoals de Ooievaarspas in Den Haag of de U-Pas in Utrecht.

Pensioen

Bij echtscheidingen wordt – terecht – veel gepraat over de boedel en de eventuele kinderen, maar het pensioen is minstens zo belangrijk. Binnen twee jaar na de scheiding moet het pensioenfonds op de hoogte worden gebracht. Dan moeten de ex-partners ook laten weten hoe ze de oudedagsvoorziening willen verdelen.

De vuistregel is: van al het pensioen dat tijdens de relatie is opgebouwd, krijgen beide exen de helft. Maar de ex-partners kunnen ook tot een andere verdeling komen, bijvoorbeeld 60% voor de een en 40% voor de ander. Een derde optie is het converteren van één pensioen naar twee pensioenen.

Conversie betekent dat beide ex-partners hun eigen pensioen krijgen, en daarvoor niet meer van elkaar afhankelijk zijn. Handig bij een groot leeftijdsverschil: ieder krijgt pensioen op zijn of haar eigen pensioenleeftijd, en de jongste partner hoeft niet meer op de oudste te wachten met alleen een AOW-uitkering.

Pensioenconversie moet worden opgenomen in het echtscheidingsconvenant. Dat betekent automatisch dat beide ex-partners er toestemming voor moeten geven. Terugdraaien van conversie is onmogelijk.”