Wat is gezag over een kind? Hoe kom je hieraan en kan een nieuwe partner dit ook krijgen? En wat als de vader van jullie kind aangeeft dat hij ook het gezag wenst te krijgen en jij dit liever niet wilt? Kun je hier dan wat tegen doen?

Wat is gezag?

Gezag houdt zeer kort gezegd in dat je verantwoordelijk bent voor de verzorging en opvoeding van de minderjarige en daarnaast officiële handelingen voor of namens de minderjarige kunt verrichten en belangrijke beslissingen voor hem/haar kunt nemen. Tot slot beheert degene die het gezag uitoefent tevens het vermogen (geld en goederen) van de minderjarige.

Hoe krijg je gezag over een kind?

Kinderen van gehuwde ouders / geregistreerde partners 

Ouders die getrouwd zijn, verkrijgen automatisch samen het gezag over de kinderen die binnen het huwelijk worden geboren en over de kinderen die vóór het huwelijk door de man zijn erkend. Dit geldt ook voor geregistreerd partners (niet te verwarren met samenwoners met een samenlevingscontact. Zij hebben niet automatisch gezamenlijk gezag).

Gedurende het huwelijk / geregistreerd partnerschap oefenen de ouders het gezag gezamenlijk uit over hun kinderen. Na echtscheiding of ontbinding van het partnerschap blijven beide ouders het gezag uitoefenen.

Kinderen van niet-getrouwde ouders / niet geregistreerde partners 

Als de ouders niet zijn getrouwd dan wel een geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, dan heeft alleen de moeder het ouderlijk gezag. Als een vader ook het gezag wenst te krijgen, dan moet hij hiervoor samen met de moeder aanvraag indienen bij de rechtbank. Dit kan digitaal. Er komt dan een aantekening in het gezagsregister dat beiden ouders het gezag uitoefenen. De vader moet het kind dan wel erkend hebben.

Wat als moeder niet wenst mee te werken aan gezamenlijk gezag?

Een vereiste voor gezag is dat een kind erkend is. Als de moeder dit niet wenst, dan zal de vader eerst een verzoek tot het verkrijgen van vervangende toestemming voor erkenning moeten indienen bij de rechtbank. Gelijktijdig kan hij het verzoek doen tot het verkrijgen van het gezag. Dit verzoek moet door een advocaat worden ingediend.

De Rechtbank kan dan uitspreken (na onderzoek) dat vader mede het gezag krijgt ook al wil de moeder dit niet. De enige reden om een ouder dit te onthouden is dat hij of zij het welzijn en/of de ontwikkeling van het kind schaadt, of dat ouders zodanig strijd blijven voeren dat het niet in het belang is van het kind dat ouders gezamenlijk gezag hebben. Een kind raakt in dat geval klem of verloren tussen beide ouders. Dit is een zeer strenge eis, die – zo leer de ervaring – niet snel wordt gehonoreerd.

Kan een nieuwe partner ook het gezag krijgen?

Er zijn ook situaties denkbaar dat een ouder het gezag wenst uit te oefenen met iemand die niet de biologische ouder is van het kind. Bijvoorbeeld een moeder die graag wil dat haar nieuwe partner ook met het gezag belast wordt.

In zo’n situatie zal er een verzoek door een advocaat ingediend moeten worden bij de rechtbank. Kinderen van 12 jaar en ouder worden door de rechter altijd gehoord.

De volgende voorwaarden gelden in deze situatie:

• de biologische ouder oefent alleen het gezag uit op het moment dat het verzoek wordt ingediend
• de partner staat in nauwe persoonlijke betrekking tot het kind. Zij hebben een band met elkaar.
• het belang van het kind mag niet in gevaar komen. Dit betekent concreet dat  de ontwikkeling van het kind niet mag worden geschaad, maar ook dat de relatie tussen het kind en de andere biologische ouder niet in gevaar komt. .
• Op het moment dat de andere biologische ouder nog in leven is zal de rechter ook nog toetsen of er aan de volgende twee andere voorwaarden is voldaan:

• de ouder en de nieuwe partner hebben voorafgaand aan hun verzoek ten minste één jaar samen voor het kind gezorgd;
• de ouder heeft voorafgaand aan het verzoek ten minste drie jaar alleen het gezag uitgeoefend.